گریپ فروت با نام علمی Citrus paradisi Macfad درختی بلند با شاخ وبرگ متراکم است و شاخه های جوان آن با موهایی پوشیده شده که موها در زمان رسیدن درخت به سن بزرگسالی یک باره محو یا ناپدید می شوند. گلهای گریپ فرویت بزرگ و سفید است و در بغل محور برگ ها ظاهر می شوند. میوه های این گیاه بزرگند و گوشت میوه های گریپ فروت سفید یا صورتی است که به واریته آنها بستگی دارد. آب گریپ فروت شیرین و کمی ترش می باشد. قطر میوه های گریپ فروت به حدود 110 میلی متر می رسد. در 100 گرم گوشت گریپ فروت 32 کیلو کالری انرژی، 6گرم کربوهیدارت و درحدود 37میلی گرم ویتامین C وجود دارد. گریپ فروت درختی است به ارتفاع 5 الی 8 متر و قطر ساقه 15 الی 25 سانتیمتر. پوست گریپ فروت صاف و رنگ آن تیره، برگها جوان سبز روشن و شکل عمومی برگ کشیده و نوک باریک و گاهی کمی گرد است. دمبرگ پهن و از نظر اندازه متوسط و در اطراف برگ دندانه های ریزی دیده می شود. شکل عمومی درخت گریپ فروت پهن و گرد است. در بین مرکبات بزرگترین درخت است و دارای سطح سایه دهی خوب و گسترده ای می باشد. میوه گریپ فروت در پاره ای از ارقام گرد و رنگ پوست میوه زرد و یا نارنجی کم رنگ بوده و داخل میوه به 11 تا 14 حجره تقسیم می شود. طعه آن ترش مطبوع مخلوط با کمی تلخی است. میوه دهی یکبار در سال و زمان رسیدن میوه به رقم آن بستگی دارد. میوه دهی در دیماه و در برخی از رقم ها تا اردیبهشت سال بعد طول می کشد. گریپ فروت همیشه سبز بوده و خزان گریپ فروت مانند سایر مرکبات است. با شرایط آب و هوای گرم و نیمه گرم مرطوب سازگار است. وطن اصلی آن جنوب چین است برای کاشت در منازل به شرط زهکش مناسب است اما اکثرا جهت احداث باغ گریپ فروت جهت فروش میوه آن کاشته می شود. تکثیر گریپ فروت همانند پرتقال است. میوه آن مصرف خوراکی دارد و در کاهش چربی و فشار خون موثر می باشد. افراد سالم بهتر است میوه را همراه با اندکی نمک میل کنند تا دچار افت فشار خون نشوند.
مقاومت کمی در برابر کم ابی دارد و در برابر شوری آب مقاومت خیلی کمی دارد. نسبت به آفات و امراض حساس بوده و در برابر باد غیر مقاوم است. توقع آن در رابطه با حالخیزی خاک زیاد است. گلهای گریپ فروت به شکل خوشه و به ندرت تک گل بوده و در کنار برگها ظاهر می شوند. گلدهی یکبار در سال بوده و به مدت 30 الی 40 روز از نیمه دوم اسفند شروع می شود و تا آخر فروردین ادامه دارد. در طی این مدت به نظافت محوطه نیاز نیست.
شرایط مناسب برای رشد و نمو گریپ فرویت
درخت گریپ فرویت محتاج به مقدار زیادی دما می باشد تا میوه های با کیفیت تولید کند و مقاومت این درخت به درجه حرارات بالا به این معنی است که گیاه مورد نظر قادر می باشد در اقلیم های داغ و مرطوب گرمسیری و نیمه گرمسیری و همچنین نواحی نیمه گرمسیری لم یزرع و خشک سازگار شده و رشد و نمو کند.
کاربرد های گریپ فرویت
میوه های گریپ فرویت، به حالت تر و تازه و به عنوان پیش غذا و پس غذا و یا به صورت آبمیوه خورده می شوند. میوه های گریپ فرویت، دارای طعم و رایحه ای متنوع و نمایان و ترکیبی از نسبتا ترش، شیرین، تلخ و معطر بوده و منبع خوبی از ویتامین های A,B,C می باشد. آب میوه ها، تولید شیره هاضمه را تحریک به ترشح می کنند و افزایش دهنده خوبی برای اشتها می باشد.
گریپ فروت در مناطق مرطوب گرمسیری و نیمه‌گرمسیری از کیفیت خوبی برخوردار است در حالیکه میوه گریپ فروتهای تولید شده در مناطق مدیترانه‌ای دارای آب میوه با اسیدیته بالا، پوست کلفت و کم آب است. درختان گریپ فروت دارای رشد زیاد و حجم شاخساره بالایی هستند و با داشتن اسکلت قوی، خوشه های سنگین میوه را به خوبی تحمل می کنند. همچنین شکل برگها یکنواختتر و بزرگتر از برگهای پرتقال، نارنگی، لیمو یا لایم بوده و از فیلوتاکسی ۵/۲ (پرتقال دارای فیلوتاکسی ۸/۳ است) تبعیت مینمایند. گلهای خوشهای این گونه از نوع کامل بوده و از لحاظ ساختمانی مشابه سایر گونههای مرکبات هستند. قطر میوه بسته به رقم، پایه و شرایط رشد درختان بین ۱۴-۸ سانتیمتر است. در نیمکره شمالی میوهها از اواخر مهرماه تا تیرماه برداشت میشوند. چنانچه میوهها دیر برداشت شوند، بذرها در داخل میوه جوانه زده که این پدیده (زندهزایییاVivipary) موجب کاهش بازارپسندی میوه میشود. در گونه گریپفروت ارقام مختلفی از بذردار تا بی بذر وجود دارد. در ایران میوه های تولید شده در منطقه دزفول و جیرفت از بهترین کیفیت برخور دارند. با آنکه در دنیا میوه آن بسیار مورد توجه است لیکن در ایران به دلیل تلخی غشاء آبدانه ها، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مصرف محلول آرسنیندپلوم به میزان یک در هزار و در مرحله فندقه میوه، تلخی آن را کاهش میدهد. در ذیل به مهمترین ارقام گریپ فروت کشت شده در مناطق مرکبات خیز ایران اشاره می شود.
۱- گریپ فروت های گوشت سفید
الف- گریپ فروت دانکن (Duncan): رقم دانکن از ارقام قدیمی گریپ فروت است و دارای بزرگترین اندازه میوه است. این رقم ضمن داشتن مقاومت نسبی خوب به سرما، میوههای پربذر، پوست کلفت، گوشت سفید، پرآب و زودرس تولید میکند.
ب- گریپ فروت مارش (Marsh): رقم مارش دارای گوشت سفید و بیبذر است. اندازه میوه و کیفیت آن به خوبی دانکن نبوده و تنها به لحاظ بی بذری مورد توجه قرار گرفته است. درختان بزرگ با تاج قوی و فشرده آن میوههایی با اندازه متوسط، گرد و با رنگ پوست لیمویی تا حدود ۷۰ تن در هکتار تولید مینماید. گوشت میوه به رنگ زرد نخودی، ترد، بسیار آبدار و خوشمزه است. میوه ها برای مدت طولانی با حفظ شکل ظاهری و کیفیت خوب قابلیت نگهداری روی درخت را دارند. این رقم دیررسترین رقم تجارتی گریپفروت است و به دلیل نیاز گرمایی بالا، تولید تجارتی آن به نواحی خیلی گرم محدود شده است. این رقم به شدت پارتنوکارپ می‌باشد.
۲- گریپ فروتهای گوشت قرمز
ارقام گوشت قرمز در اثر ایجاد جهش در گریپ فروتهای گوشت سفید حاصل شدهاند. گسترش ارقام قرمز به علت تقاضای زیاد مردم بوده است. ارقام این گروه از دو رقم گوشت سفید والتر (Walter )و مارش منتج شدهاند. ارقام موجود این گروه در ایران به شرح ذیل است:
الف- رقم تامسون: رنگ گوشت متمایل به صورتی و قسمت داخلی پوست میوه نیز رنگی است. معمولاً رگه های خونی در گوشت میوه مشاهده میشود و بدون بذر است.
ب- رقم بلاش(Red Blush): میوهها به شکل ۳-۲ تایی روی درخت تشکیل میشود. رنگ میوه یکنواخت بوده و پرههای میوه به خوبی زیر دندان له میشود. درختان به خنک شدن هوا حساس هستند و در این شرایط شروع به ریزش میوه مینمایند.
ج- رقم شامبرگ (Shambarg): میوههای آن با گوشت خونی، ترد، شبیه به ردبلاش با آب کمتر و میانرس است. داشتن شاخه های باز و میوه های سنگین از مشخصه های این درختان است. بنابراین با سنگین شدن وزن محصول همواره خطر شکستن شاخه ها وجود دارد. عیب دیگر این رقم حساسیت آن به بیماری تریستزا است.
نهال گریپ فروت گوشت قرمز ( تو سرخ) در نهالستان سبزینه دزفول با کیفیت عالی تولید می شود. اگر قصد احداث باغ گریپ فروت دارید، جهت خرید نهال گریپ فروت و سایر مرکبات و مشاوره با ما تماس بگیرید. قیمت نهال گریپ فروت بر اساس تعداد به شرح زیر است:
