سپستان

سپستان

درخت سپستان بزرگ و پرشاخه و سایه دار است. برگ آن نسبتا پهن است و تا ارتفاع 10 متر رشد می کند. نهال سپستان ابتدا به صورت یک تنه اصلی تا ارتفاع 2 الی 3 متری رشد کرده و از آنجا به بعد تاج گیاه تشکیل می شود. تراکم شاخ و برگ درخت زیاد بوده و سطح سایه دهی آن بعد از رشد برگ های جدید گسترش می یابد. نسبت به کم آبی و شوری آب مقاومت کمی دارد خصوصا پس از انتقال از نهالستان به محل دائمی جهت کاشت. مقاومت سپستان در مقابل آفات و امراض و باد زیاد است و توقع آن در رابطه با حاصلخیزی خاک متوسط است. گلدهی یکبار در سال به مدت 30 روز و بعد از اردیبهشت است. میوه دهی یکبار در سال و طی خرداد تا اواخر تیر ماه است. میوه ها در طی این مدت ریزش می کنند و باعث کثیفی و جلب حشرات می شوند. از آنجا که میوه ها چسبنده هستند، محوطه کثیف خواهد شد و در صورت کاش در منزل باعث نازیبا شدن حیاط می شود. طی دوره میوه دهی محوطه کاشت باید مرتبا نظافت شود. خزان سپستان در فصل زمستان بوده و تا فروردین طول می کشد. در طی این مدت برگ های زیادی ریزش می کنند و منظره درخت زیبایی خود را از دست می دهد. در مدت خزان که حدودا 100 روز طول می کشد، در محوطه کاشت برگ های زیادی ریخته شده .باید نظافت شود.

سپستان برای کاشت در پارک های شهری، پارک جنگلی و کمربند سبز مناسب می باشد اما برای کاشت در کنار خیابان، وسط بلوار، منازل و میدان ها مناسب نمی باشد. تکثیر سپستان توسط بذر و قلمه امکانپذیر است.

به درخت سپستان تک د عربی The teck d’ arabie ، کوردیا – سه پستان Fauxteck- Cordia ،سپستان – زیتون تکزاس  Sapistan-  Texas Olive و کوردیا می گویند. سپستان گیاهی ست از تیره گاوزبان ، که در کناره های خلیج فارس می روید. میوه این درخت مصرف دارویی دارد و دارای طبع معتدل می باشد. از این گیاه به عنوان نرم کننده در درمان سرفه استفاده می شود و همچنین باعث کاهش فشارخون شده و موسیلاژ آن در صنایع قرص سازی استفاده می شود . مصرف میوه ی این گیاه برای بیماران ریوی و طحال تجویز می شود و پودر دانه ی این گیاه به صورت موضعی برای بیماری های قارچی پوست مورد استفاده قرار می گیرد. سه پستان یا گیاه تک دعربی، درختی بلند و همیشه سبز است اما برگ ریزی و خزان زودگذر دارد. اندام‌های هوایی آن پوشیده از کرک وپرزهای خشن می‌باشد. برگ‌های آن متناوب و بدون گوشوارک بوده بی‌کرک، بیضوی منتهی به دمبرگ بلند، گل‌ها دوجنسی پنج‌پر متشکل از ۲ برچه پیوسته با گلی قیفی مجتمع بصورت گرزن فاصله‌دار است. سه پستان می تواند در بسیاری از مناطق اکولوژیکی یا زیست بومی با ارتفاع متوسط سازگار شده، رشد و نمو کند. این گیاه بومی عربستان می باشد.

گل های زیتون تکزاس یا سه پستان شبیه زنگ یا زنگوله های سفید می باشند. قدری پیچیده یا چروکیده و خش خشی به نظر می رسند. هسته توسط گوشت میوه احاطه شده است. میوه آن خوراکی، چسبنده و غلیظ و کمی شیرین می باشد. میوه های گیاه تک د عربی یا سه پستان گاهی توسط بچه ها یا کودکان خورده می شوند. بر طبق گزارشات در سال 1981 معلوم شده که میوه های سپستان از لحاظ موسیلاژ و مواد لعاب دار خیلی غنی هستند و همین امر، سبب می شود که غشای مخاطی شامه ای حفاظت شود و خصوصیات نرمی پیدا کنند. چوب های این گیاه درکابینت سازی به کار می رود. دو نوع سه پستان وجود دارد. میوه بزرگ و میوه کوچک. در نوع میوه کوچک قطر میوه ها در حدود 10 میلیمتر می باشند و به صورت خوشه های چندتایی هستند. اما نوع میوه بزرگ آن دارای میوه به  قطر 30 میلیمتر است و به صورت میوه های تکی هستند. مزه هر دو نوع یکسان است. در تصاویر تفاوت هر دو نوع سه پستان مشخص است. در پزشکی سنتی از سپستان به عنوان ملین، خلط‌آور و نرم‌کننده (به ویژه در برطرف کردن گرفتگی صدا) استفاده می‌کرده‌اند.